Parodontitis, een uiterst pijnlijke tandvleesontsteking die uiteindelijk leidt tot afbreuk van kaakbot en verlies van tanden. Wat ik er zelf vervelend aan vind? Het is een heel lang proces om parodontitis te ontwikkelen, het gaat bijna ongemerkt, en als je het eenmaal in een vergevorderde fase hebt, kan je er bijna niets meer aan doen. Eigenlijk is paradontitis dus een rottige sluipmoordenaar.

Zelf leef ik gezond, poets ik trouw tweemaal per dag en flos ik om de dag. Enkele weken geleden vroeg mijn tandarts op mijn controlebezoek waarom ik niet stokerde of ragerde omdat hij schrok van de achteruitgang van mijn tandvlees. OMG! Wat betekent dat? Nou ja, in elk geval dat ik nu alles weet van gingivitis en paradontitis, inmiddels ben opgehouden met flossen, dagelijks een ragertje door mijn tanden haal en stoker waar het ragertje er niet tussen past. Een bezigheid van 1 minuut per dag, waarmee ik bij mijn volgende tandartsbezoek mijn tandarts verbaasd laat staan (hoop ik, red. ;-))

Wat is parodontitis?

Parodontitis is een tandvleesontsteking die ontstaat als bacteriën zich op je tanden en kiezen ophopen en tandplak worden langs de rand van je tandvlees. Je tandvlees ziet er op die plekken rood en opgezwollen uit en kan bloeden bij poetsen, stokeren, flossen en zelfs bij eten.

Hoe ontstaat parodontitis?

Let’s start with the beginning: tandplak. Tandplak ik een dun, plakkerig laagje dat zich op en tussen je tanden en kiezen afzet. Tandplak bestaat zelf uit bacteriën, voedselresten en mondslijm. Tandplak wordt ook wel tandplaque genoemd, klinkt sjieker, is het niet 😉

Wanneer tandplak niet goed wordt verwijderd, kan het gaan verharden of verkalken, tandplak wordt dan tandsteen. Op het laagje tandsteen kan weer een laagje tandplak ontstaan.

Door de bacteriën in het tandplak (zo’n 80% van tandplak bestaat uit bacteriën) ontstaat er een ontsteking, een tandvleesontsteking. Tandvleesontsteking wordt ook wel Gingivitis genoemd, Gingivi betekent tandvlees en het achtervoegsel -itis betekent irritatie of ontsteking. Gingivitis is een vroeg stadium van ontstoken tandvlees, dat een directe invloed kan hebben op je mondgezondheid en algemene lichamelijke gezondheid. Gingivitis ontstaat in de rand van je tandvlees precies waar je tandvlees en je tanden elkaar raken.

Parodontitis is een verdergevorderde vorm van tandvleesontsteking. De ontsteking breidt zich dan verder uit naar het kaakbot en je tandvlees laat zich los van je tanden en kiezen. De smalle ruimte tussen je tandvlees en je tanden, ook wel pocket genoemd, wordt steeds groter. In deze ruimte ontstaat heel gemakkelijk een nieuwe laag tandplak, die verhardt tot tandsteen. De ontsteking vordert zich steeds dieper en dieper in de ruimte tussen je tandvlees en tanden en bereikt uiteindelijk je kaakbeen. Dat is de gevaarlijke zone… Hier kan de ontsteking zorgen voor het afbreken van je kaakbot: je kaakbot verdwijnt door de ontsteking. Inmiddels is er chronische parodontitis.

Oorzaken van chronische tandvleesontstekingen zoals parodontitis of gingivitis

De allerbelangrijkste oorzaak van parodontitis is tandplak. Als je tandplak niet of niet goed verwijdert, dan neemt het aantal bacteriën razendsnel toe in het tandplak waardoor tandvleesontstekingen ontstaan.

Er zijn nog diverse andere oorzaken van chronische tandvleesontstekingen: roken, ongezonde voeding, te weinig beweging en stress hebben een directe relatie met chronische tandvleesontstekingen.

Tandvleesontsteking door stress

Ik was erg geschrokken door het bericht van mijn tandarts dat mijn tandvlees ontstoken was. Ik heb een goede mondhygiëne, nooit gaatjes, maar toch problemen met mijn tandvlees. Mijn tandarts vroeg of ik een langere stressvolle periode achter de rug had. Dat was de spijker op zijn kop, sterker nog, ik zat er nog middenin! De uitleg was vervolgens vrij eenvoudig:

Ons lichaam is een slechte beschermer tegen chronische stress waardoor het reageert met ontstekingsreacties. Normaal gesproken zorgt het hormoon cortisol voor een remmende werking op de ontsteking. Langdurige stress heeft een slechte invloed op je cortisolspiegel, waardoor het hormoon cortisol niet goed meer de ontstekingen kan afremmen. Hoe langer de stress duurt, de vicieuzer de cirkel waar je in zit.

Hoe herken je chronische tandvleesontstekingen?

Er zijn verschillende, meer of minder zichtbare, kenmerken. De meest zichtbare herkenning is rood, gezwollen tandvlees, dat gemakkelijk bloedt bij poetsen, flossen, rageren of soms zelfs bij eten. Als je in de spiegel kijkt met geopende mond, zorg er dan voor dat je je lippen en mondhoeken goed aan de kant houdt, zodat je tot aan je achterste kiezen de status van je tandvlees kunt bekijken. Kijk goed aan de binnenzijde en buitenzijde van je tanden en kiezen, en waar mogelijk ook daartussen.

Is je tandvlees roze, ligt het strak tegen je tanden aan, zie je geen zogenaamde pockets, en bloedt je tandvlees niet bij poetsen of rageren, dan is je tandvlees gezond.

Behalve het duidelijk zichtbare aangedane tandvlees, kan je chronische ontstekingen ook aan andere zaken herkennen. Denk dan bijvoorbeeld aan algehele (chronische) chronische vermoeidheid, steeds terugkerende infecties, allergieën of intolerantieproblemen.

Dus: kenmerken van paradontitis:

• rood en gezwollen tandvlees
• bloedend tandvlees (bij het poetsen of eten)
• terugtrekkend tandvlees
• vieze smaak en/of slechte adem
• In vergevorderd stadium:
  • loszittende tanden of kiezen
  • uitval van tanden of kiezen
  • ontstaan van ruimte tussen tanden en kiezen
  • blootliggende wortels waardoor er grote gevoeligheid ontstaat voor bijvoorbeeld hitte, kou, lucht, zoet en zuur voedsel of drank
  • botafbraak, eenmal afgebroken kaakbot kan zich niet zomaar herstellen. Uiteindelijk kan je zoveel kaakbot verliezen dat je tanden en kiezen los staan en eruit vallen.

Voorkomen van paradontitis

In het geval van paradontitis is voorkomen echt veel beter dan genezen. En het voorkomen van paradontitis is bovendien hartstikke makkelijk. Het enige wat je nodig hebt, en dat is lastig genoeg, is discipline. Ik kan het niet makkelijker maken dan dat: afvallen doe je door de discipline om minder te eten en meer te bewegen, een sportlijf krijg je door intensiever te sporten en meer (gezond) te eten. Tsja, en de ’10-tips lijstjes om…’ zijn volkomen nonsens, we weten het allemaal: het is een kwestie van discipline.

Hoe voorkom je paradontitis? Door je tanden en kiezen goed schoon te houden zodat tandplak geen kans krijgt:

Poets tweemaal per dag je tanden

Ja, 2 minuten per keer, en dat is veel langer dan je denkt. Koop bijvoorbeeld een elektrische tandenborstel met 2-minuten timer. Houdt je tandenborstel in een schuine hoek ook op de rand waar je tanden achter je tandvlees verdwijnen. Volg in een heel langzame, vloeiende beweging deze hele rand van linksachter tot rechtsachter, zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde. Druk niet, voor het verwijderen van zacht tandplak is geen druk nodig.

Gebruik tenminste dagelijks een rager

Met een rager kom je tussen je tanden. In het begin vond ik het zelf heel lastig omdat mijn tanden erg dicht op elkaar staan. Hoe dichter bij de rand van je tandvlees, hoe meer ruimte er is tussen je tanden. Probeer het daar als eerst met het kleinste maat ragertje. Ja, dat is superirritant, het kost de eerste keren zeker een paar minuten, en je tandvlees kan er flink van bloeden. Waarvan akte. Discipline dus. Volhouden. Geen smoesjes, doorgaan. Ik beloof je wel: na 1 week eenmaal daags rageren zie je zóveel voortgang dat het wel bevredigend is (als je terugkijkt op die week ;-)) Als je het in een week of 2 goed onder de knie hebt, dan kost het je om het bij te houden maximaal een minuut per dag. Do-able vind je niet?

Gebruik tenminste dagelijks een tandenstoker

Als je met een ragertje niet goed tussen al je tanden en kiezen komt, is een tandenstoker een echte uitkomst. Kies in dat geval voor een tandenstoker waarbij het houtje een smalle zijde en een brede zijde heeft en naar het eind toe in een puntje uitloopt. Een prima tandenstoker voor de beginner. Steek de tandenstoker met de brede zijde aan de kant van het tandvlees en de smalle zijde aan de andere kant ter hoogte van je tandvlees tussen 2 tanden in en werk langzaam naar het uiteinde van je tanden. In het begin duurt het best wel lang, maar als je het onder de knie hebt is het maximaal een minuut per dag.

Gebruik tenminste dagelijks een tongschraper

Ook dit weet je eigenlijk wel als je nooit een tongschraper hebt gebruikt: als je je tong uitsteekt, zie je een slijmerig plaklaagje op je tong. Naarmate je verder naar achter kijkt op je tong, dan zie je dat de aanslag daar erger is, want daar kom je nog moeilijker bij. Door de ruwe structuur van je tong is het een ideale nestelplaats voor tandplak en bacteriën. Met een tongschraper haal je het tandplak in 5 seconden weg en voorkom je dat deze tandplak zich verplaatst naar je tandvlees.

En verder?

En flosdraad hoor ik je vragen? Flosdraad doet eigenlijk niets voor paradontitis. Omdat het allemaal een kwestie van discipline (volhouden dus) is, hou het beperkt tot bijvoorbeeld:

• ’s ochtends en ’s avonds 2 minuten poetsen
• eenmaal daags 1 minuut rageren
• eenmaal daags 1 minuut stokeren
• eenmaal daags 5 seconden tong schrapen

Indien gewenst kan je met je tandarts of mondhygiëniste bepalen wat voor jou de beste manier is.

Paradontitis behandelen

Maar wat als je eenmaal paradontitis hebt? Dan kan je veel zelf doen! Door goede mondhygiëne kan je helpen van paradontitis af te komen. Verwijder elke dag de tandplak zorgvuldig uit je mond op de manier die hierboven staat beschreven.

Je hebt een tandarts of mondhygiënist nodig om de tandplak en het tandsteen in de te diepe pockets te verwijderen, daar kan je zelf nooit goed bij. De tandarts of mondhygiënist heeft hiervoor de juiste apparatuur en de juiste ervaring. Dit is geen pretje en een behandeling die al gauw richting een uur loopt, maar alsjeblieft gun het jezelf. Als je niets doet, heb je later misschien een flapoperatie nodig (veel erger dus!) of verlies je tanden en kiezen.

Tip: er is een speciale tandpasta ontwikkeld om gingivitis (het voorstadium van paradontitis) tegen te gaan. Dat is een tandpasta op basis van mastiha. Mastiha doos effectief de porphyromonas gingivalis bacterie. Hier vind je Gingivitis Mastiha tandpasta.

Conclusie

Het voorkomen van paradontitis is in de basis het voorkomen van tandplak. Dat begint met een goede dagelijkse hygiëne van de mond met een tandenborstel, een rager, een tandenstoker en een tongschraper. En leg daar bovenop een heel grote dosis discipline want dat is echt het enige dat je jezelf elke dag hoeft te zeggen. Veel succes, ik weet zeker dat je je na enkele weken discipline niet meer kan voorstellen dat je tandplak liet broeien in je mond 😉