Zijn er gezondheidsvoordelen van astaxanthine?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden, zoomen we eerst iets meer in op wat astaxanthine precies is.

Astaxanthine is een pigmentstof die valt onder de groep carotenoïden. Carotenoïden zijn natuurlijke kleurstoffen die onder andere kleur geven aan groente en fruit. Een zeer bekende carotenoïde is bètacaroteen, deze is verantwoordelijk voor de kenmerkende oranje kleur van wortels. Een andere bekende uit onze voeding is lycopeen, verantwoordelijk voor de kenmerkende rode kleur van tomaten. 

Astaxanthine is een rode pigmentstof die wordt gemaakt door plankton en algen, maar ook bijvoorbeeld door bepaalde planten, schimmels en bacteriën. De hoogste concentratie astaxanthine is gevonden in de groene microalg Haematococcus pluvialis. Deze microalg maakt astaxanthine aan om zich te weren tegen de schadelijke effecten van (ultraviolet) zonlicht en zuurstof. Dieren die deze algen eten, krijgen de kenmerkende roze kleur, denk maar aan garnalen, kreeften en krill, maar ook forel en zalm. En wat dacht je van de veren van de flamingo? Allemaal te danken aan de hoge concentratie astaxanthine. 

Astaxanthine als antioxidant

Veel carotenoïden worden in ons lichaam omgezet in Vitamine A. Astaxanthine niet. En dat is goed nieuws! Doordat het niet wordt omgezet in Vitamine A, acteert het in je lichaam als een zeer sterke antioxidant. Het is een van de krachtigste antioxidanten uit de natuur. Het is meer dan tienmaal zo krachtig als andere carotenoïden zoals bètacaroteen en lycopeen, maar ook als zeaxanthine. 

Wanneer astaxanthine in ons bloedstelsel terechtkomt, wordt het bijna volledig in de cellen van onze weefsels opgenomen.  Uniek aan astaxanthine is dat het in de celwanden van je lichaam kan worden opgenomen en zowel binnen als buiten de cel vrije radicalen kan neutraliseren. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de gezondheidsvoordelen hiervan. Maar er is nog altijd meer onderzoek nodig om ooit gezondheidsclaims te kunnen plakken op dit antioxidant. Er is op dit moment dan ook geen enkele goedgekeurde claim voor astaxanthine. 

Onderzoek naar de gezondheidsvoordelen van astaxanthine

De afgelopen 20 jaar zijn er echt honderden onderzoeken uitgevoerd naar de gezondheidsvoordelen van astaxanthine. Ondanks deze rijke hoeveelheid moet er nog meer informatie worden vergaard om daadwerkelijk voedingsclaims of medische claims voor astaxanthine relevant te maken. Op dit moment rust er dus geen enkele voedings- of medische claim op astaxanthine. 

Waarom is het zo moeilijk om grootschalig onderzoek te doen naar astaxanthine? Dat antwoord is simpel: geld. Of eigenlijk: terugverdienmogelijkheid. Onafhankelijk longitudinaal onderzoek is ontzettend kostbaar. Astaxanthine is een natuurproduct, waarop in het algemeen geen patent mogelijk is. Wanneer je als farmaceut je nek uitsteekt en miljoenen kostende onderzoeken uitvoert, én het blijkt een effectief element in het voorkomen of behandelen van ziektes, dan kan iedereen er producten van maken. Het is dan ook onmogelijk voor de onderzoekende farmaceut om de miljoenen, uitgegeven aan onderzoek, terug te verdienen.

Gelukkig vinden er nog altijd talloze onderzoeken plaats. Waar vinden die onderzoeken over plaats?

Astaxanthine als antioxidant en ontstekingsremmende werking

Antioxidanten neutraliseren vrije radicalen. Astaxanthine kan zoals vermeld zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde van je celwanden vrije radicalen neutraliseren. Het sterke antioxidant helpt dus jouw lichaamscellen te beschermen tegen vrije radicalen. 

Antioxidanten kunnen helpen in je lichaam tegen ontstekingen. De rol van astaxanthine hierbij wordt intensief onderzocht. Zo kan de productie van (ontstekingsbevorderende) cytokinen worden geremd (al blijkt dit vooralsnog uit onderzoek op dieren). De ontstekingsremmende werking wordt bij dieren ook gemeten bij oogontstekingen. 

Positieve uitwerking op de ogen

Astaxanthine zou mogelijk vermoeide ogen kunnen ondersteunen. Met het gemiddeld aantal schermuren, wat wij ons toch echt zelf aandoen, neemt het aantal oogklachten flink toe. Naarmate meer uren achter het beeldscherm worden doorgebracht, verergeren de klachten van vermoeide ogen. Denk hierbij aan scherpstellen, rode, pijnlijke of geïrriteerde ogen, lichtgevoeligheid van de ogen, droge en/of brandende ogen en minder goed zien. 

In diverse studies, in dit geval ook op mensen (!) blijkt dat astaxanthine kan helpen om vermoeide ogen te verminderen. Na enkele weken ondersteuning met doses van 4 mg tot 8 mg kunnen oogvermoeidheidsklachten (asthenopie) aanzienlijk worden teruggebracht. Dat geldt ook voor het scherpstellen van het oog, wanneer je bijvoorbeeld afwisselend veraf en dichtbij wil kijken. Waarom astaxanthine hieraan kan bijdragen, is nog niet eenduidig vastgesteld. Bij (roof)vogels is er een hoge concentratie astaxanthine in de ogen vastgesteld, zij moeten op enorm grote afstand kunnen scherpstellen om hun prooien te identificeren. 

Ook is er onderzocht wat de invloed van astaxanthine is op de doorbloeding van het oog. De doorbloeding van het oog lijkt te verbeteren, net als de stroomsnelheid van het bloed. De doorbloeding van de haarvaten in het netvlies en rond de oogzenuw kan worden verbeterd. Zou dit impact kunnen hebben op (de voorkoming van) maculadegeneratie? Nader onderzoek moet dit nog uitwijzen. 

Ondersteuning bij vermoeide en pijnlijke spieren

Door intensief te sporten, verzuurt je lichaam. Dit uit zich in spierpijn. Onder invloed van vrije radicalen ontstaan er een (kleine) ontstekingsreacties in de spieren. Onderzoek bij dieren laat zien dat inname van astaxanthine leidt tot een sneller herstel van de spieren na inspanning. Ook lijkt er -bij doorlopende suppletie met astaxanthine- minder verzuring op te treden bij intensieve spierspanning en het uithoudingsvermogen verbetert. De eerste onderzoeken op mensen geven ook een positief effect, maar er is echt nog heel veel meer onderzoek nodig. 

Goed voor de huid en enige bescherming tegen UV-straling

Astaxanthine zou de huid van binnenuit kunnen beschermen tegen schade door UV-straling, vele malen beter dan bètacaroteen hiertoe in staat is. Onderzoek onder mensen laat ook zien dat het goed kan zijn voor de huid die een betere elasticiteit behoudt en minder rimpels en fijne lijntjes zichtbaar maakt. Het zou mogelijk van binnenuit een anti-aging werken kunnen hebben op de huid. Ook dit moet nog intensiever worden onderzocht. 

Meer onderzoek vereist

De vele honderden onderzoeken onder dieren en mensen lijken in de volle breedte gezondheidsvoordelen van astaxanthine te ondersteunen. Maar veel onderzoeken zijn te klein of kortlopend om daadwerkelijk claims toe te kennen aan astaxanthine. Hopelijk wordt er ook de komende jaren nog voldoende geïnvesteerd in onderzoek naar de gezondheidsvoordelen van astaxanthine. 

Wat is het beste astaxanthine supplement?

Astaxanthine komt in de natuur voor. Maar astaxanthine wordt ook ontzettend veel kunstmatig aangemaakt, uit aardolie. Je snapt dat astaxanthine supplementen afkomstig uit aardolie lekker goedkoop zijn, maar je snapt ook dat dit niet te vergelijken is met puur natuur astaxanthine. Natuurlijke astaxanthine is veel duurder dan gesynthetiseerde. En ook een natuurlijk kweek- en verwerkingsproces (middels CO2 extractie) is een stuk duurder dan extractie middels oplosmiddelen. Let hierop bij het aanschaffen van een astaxanthine supplement. En let ook op de hoeveelheid astaxanthine per capsule, gelet op de prijs van astaxanthine varieert dat enorm.

Zijn er beperkingen?

De astaxanthinerijke oleohars uit de alg Haematococcus pluvialis is toegelaten op de Europese markt. Maar er zijn voorwaarden gesteld waaronder dit mag worden gebruikt. Zo is er een maximumgehalte aan astaxanthine toegekend voor suppletie: 

• 2,3 mg astaxanthine per dag voor kinderen van 3 tot minder dan 10 jaar oud
• 5,7 mg astaxanthine per dag voor adolescenten van 10 tot minder dan 14 jaar oud
• 8 mg astaxanthine per dag voor de algemene bevolking ouder dan 14 jaar

Dit betekent dus dat een Astaxanthine supplementen van 8 mg enkel kan worden gebruikt door mensen ouder dan 14 jaar.